Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

 Πύργος, 20/4/2004

 

Περιβαλλοντική Επίσκεψη στον υδροηλεκτρικό σταθμό Σφηκιάς

 

   Την παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2004, πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη της περιβαλλοντικής ομάδας του σχολείου μας στον υδροηλεκτρικό σταθμό Σφηκιάς, κατασκευασμένος πάνω στο ποταμό Αλιάκμονα.

   Στη συνέχεια, ακολούθησε περιήγηση και ενημέρωση από τον υπεύθυνο του σταθμού:Κατά μήκος του Αλιάκμονα έχουν κατασκευαστεί τα εξής φράγματα:
Φράγμα Ιλαρίωνος 
Φράγμα Πολυφοίτου, που ξεκινά από την Κοζάνη  
Φράγμα Ασωμάτων
Φράγμα Σφηκίας
Φράγμα γης Μακροχωρίου  

 

Περιγραφή  φράγματος Σφηκιάς 

   Το φράγμα αυτό έχει κατασκευαστεί πάνω από τον Αλιάκμονα. Πρόκειται λοιπόν για μια φυσική κοίτη, που διαχωρίστηκε τεχνητά με το φράγμα ,με υψομετρική διαφορά 92m. Στο σημείο λοιπόν των 92m από την επιφάνεια της θάλασσας βρισκόμαστε στο σημείο 0. Το φράγμα περιλαμβάνει ένα στρόβιλο ύψους  73m, με πίεση περίπου 6,5 Pascal (διαφοροποιείται μεταξύ 6,2-6,5 Pascal ). Η κλίμακα νερού μεταβάλλεται φτάνοντας τα 65m (μέγιστη τιμή)

   Για να βρούμε πόσα μέτρα βρισκόμαστε τώρα κάτω από την επιφάνεια του Αλιάκμονα, κάνουμε την αφαίρεση 92-84=8m. Σε αυτό λοιπόν το σημείο βλέπουμε ότι το κάτω μέρος των μονάδων. Υπάρχουν στο χώρο αυτό 3 μεγάλες μονάδες, καθεμιά από τις οποίες έχει βάρος 700tns κάτι το οποίο καθιστά την λειτουργία τους δύσκολη, αν μάλιστα σκεφτούμε ότι λειτουργούν χωρίς φρένα. Στο πάνω μέρος τους υπάρχει γεννήτρια Στο ίδιο μέρος βρίσκεται ο κινητήρας, ή αλλιώς το "πονιμότορ". Το πονιμότορ  είναι ένας κινητήρας θρόμβων, που πραγματοποιεί  150 στροφές το λεπτό. Ακόμη το γεγονός ότι οι μονάδες δεν έχουν φρένα αιτιολογεί την ύπαρξη αυτού του κινητήρα ,που για να σταματήσουν εκτελεί αντίστροφη κίνηση. Χρησιμοποιείται ακόμη ένας αναστροφέας φάσεων που μπορεί να στρέφει τον κινητήρα δεξιά και αριστερά.

   Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που θέλουμε να τραβήξουμε πίσω το νερό; Για να τραβήξουμε πάλι πίσω το νερό χρησιμοποιείται ένα σύστημα αέρα και αδειάζεται το νερό από μια τουρμπίνα. Στην συνέχεια δίνεται τάση στην μια γεννήτρια για να στρέψει το σύστημα, που πιάνει 120-150 στροφές και προκαλεί διέγερση. Έτσι μειώνεται η πίεση και ανεβάζουμε ξανά το νερό.

   Αυτή η επαναχρησιμοποίηση του νερού έχει σημαντικά οφέλη, τόσο οικονομικά, όσο και θερμικά.

   Αφού πραγματοποιήθηκε η περιήγησή μας στον χώρο αυτό μεταφερθήκαμε στην Αίθουσα ελέγχου, που αποτελεί την καρδιά του συστήματος. Μέσα στην αίθουσα αυτή  βρίσκονται 2 χειριστές ,που ελέγχουν τα ηλεκτρονικά. Στον χώρο αυτό υπάρχουν αρκετά μεταλλικά κουβούκλια που περιέχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την λειτουργία του φράγματος, τα αρχεία, και είναι αυτές που δίνουν όλες τις εντολές για να αρχίσει η διαδικασία για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, μετατρέποντας σε ψηφιακά σήματα τα διάφορα δεδομένα. Ακόμη πάνω σε αυτά τα κουβούκλια είναι ενσωματωμένοι κάποιοι πίνακες που ειδοποιούν σε περίπτωση βλάβης.

   Καθώς φεύγουμε από την αίθουσα ελέγχου και κατεβαίνουμε ακόμη πιο κάτω, από την επιφάνεια του Αλιάκμονα, παρατηρούμε  3 ειδών σωλήνες. Οι μπλε σωλήνες περιέχουν  και μεταφέρουν νερό, οι κόκκινοι (CO2 ή  H2O) για πυρόσβεση και οι κίτρινοι λάδα (λιπαντικά)

   Στην συνέχεια  φτάνουμε στην κίτρινη μηχανή, όπου και καταλήγουν και προαναφερθέντες σωλήνες. Στην μηχανή αυτή υπάρχει ένα σύστημα μετατροπής της μηχανικής δύναμης σε ηλεκτρική. Ο άξονας ολίσθησης είναι κοινός .Εκεί υπάρχει μια στεφάνη ολίσθησης με 2 μπράτσα, που κινεί κάποιες υδραυλικές μπουκάλες. Υπάρχουν πόρτες που ωθούν ,κατευθύνουν και στροβιλίζουν το νερό.

   Αφού, είδαμε την λειτουργία της μηχανής αυτής, στην συνέχεια μεταφερθήκαμε  στην διπλανή αίθουσα. Μέσα σε αυτά υπάρχουν κάποια γκρίζα μηχανήματα που αφαιρούν φορτία από τον κινητήρα, κρατούν την τάση σταθερή και αυξομειώνουν  τις στροφές του. Τέλος υπάρχουν 3 αγωγοί από όπου διέρχεται το νερό με διάμετρο ο καθένας 7cm. Μέσα σε αυτούς τους αγωγούς  υπάρχουν πόρτες που για να κρατήσουν την τάση σταθερή ανοίγουν πολύ όταν υπάρχει περιορισμένη ποσότητα νερού, ενώ αντίθετα ανοίγουν λίγο όταν η στάθμη του ποταμού ανεβαίνει.

 

Προσφορά του φράγματος  
 

   Αναμφίβολα η προσφορά του φράγματος είναι ανυπολόγιστη .Ας μην λησμονούμε άλλωστε τις πλημμύρες που σίγουρα είχαν λάβει χώρα κατά το παρελθόν, δηλαδή πριν την κατασκευή του .Ακόμη εκτός από την προσφορά του στην παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος, η δημιουργία του συνέβαλε στην αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής. Έτσι πολλά εδάφη που παλαιότερα ήταν καλυμμένα με από το νερό αποκαλύφθηκαν, οι αγρότες σταμάτησαν να μεταφέρουν νερό από άλλες περιοχές και άρχισαν να ποτίζουν με αυτό. Επιπλέον το φράγμα αυτό έδωσε  το έναυσμα για την δημιουργία αρκετών υδροηλεκτρικών εργοστασίων στα οποία εργάζονται αρκετοί άνθρωποι, και από την λειτουργία των οποίων εξαρτάται η επιβίωση πολλών οικογενειών, γιατί αν δεν υπήρχαν ,όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι πιθανόν να ήταν άνεργοι

   Από την άλλη πλευρά, με την δημιουργία του φράγματος η περιοχή πολιτιστικά αναπτύχθηκε. Το φράγμα, τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, το εξαίσιο τοπίο έγιναν πόλος έλξης για πολλούς τουρίστες, συμβάλλοντας έτσι στην βελτίωση της οικονομίας των κατοίκων.

   Από όποια πλευρά και αν εξετάσουμε το θέμα, το μόνο σίγουρο είναι πως με την κατασκευή αυτή ευεργετήθηκαν πολλοί τομείς της ζωής μας.